Od czasów starożytnych węgiel drzewny był wykorzystywany głównie do wytwarzania energii do celów kuchennych i grzewczych. Obecnie odgrywa również ważną rolę w metalurgii i innych gałęziach przemysłu ciężkiego. Do 17% drewna używanego na całym świecie jest przetwarzane na węgiel drzewny. Rozwijający się biznes węgla drzewnego dosłownie napędza gospodarki wielu krajów w Afryce. To podejście, polegające na powrocie do podstaw w produkcji energii, urosło z prostej metody gotowania do źródła energii i wzmocnienia ekonomicznego. W ciągu ostatnich 20 lat produkcja węgla drzewnego w krajach afrykańskich gwałtownie wzrosła, a według niektórych szacunków podwoiła się. Ma to związek z dekarbonizacją, czyli odchodzeniem od paliw kopalnych i zastępowaniem ich innym ?bardziej zielonym? źródłem pierwiastka C. Obecnie europejski rynek węgla drzewnego zasilany jest w dużym stopniu importem z kierunków afrykańskich. Wielu afrykańskich producentów odnalazło w produkcji węgla drzewnego szansę biznesową. Podczas gdy inne gałęzie przemysłu upadają, a sposoby życia zmieniają się w wyniku urbanizacji, przedsiębiorczy ludzie ze wszystkich krajów w Afryce zwracają się w stronę węgla drzewnego jako sposobu na uzupełnienie lub stanie się głównym źródłem ich dochodów. Nie zauważają oni jednak szkód, jakie wyrządza to kontynentowi. W porównaniu z naftą, gazem lub elektrycznością węgiel drzewny jest znacznie łatwiejszy do pozyskania, dlatego łatwo angażują się w jego produkcję ludzie, którzy są od niego uzależnieni w codziennych potrzebach związanych z gotowaniem i energią. Kiedy mniej niż 10 procent ludności wiejskiej w Afryce Subsaharyjskiej ma dostęp do elektryczności, każde źródło energii ma kluczowe znaczenie. Około 80 procent gospodarstw domowych na kontynencie afrykańskim polega na węglu drzewnym jako podstawowym źródle energii. Kontynent zużywa ponad 23 mln ton rocznie tego paliwa.

Jeśli więc produkcja węgla drzewnego wspomaga rozwój krajów afrykańskich, to w czym tkwi problem?

Węgiel drzewny przyspieszył wylesianie, zaostrzając i tak już poważne skutki zmiany klimatu i zabijając ludzi w ich domach. Światowa Organizacja Zdrowia twierdzi, że dym z produkcji węgla drzewnego i spalania paliw stałych takich jak drewno, łajno, węgiel i węgiel drzewny, zabija ponad 10 000 osób dziennie. To więcej niż AIDS, malaria i gruźlica razem wzięte.

Ogólnie rzecz biorąc, wylesianie jest ogromnym problemem w całej Afryce. Naukowcy ostrzegają, że niektóre obszary w RPA mogą całkowicie wyczerpać swoje rezerwy drewna opałowego do 2030 r. Sytuacja nie jest lepsza w innych krajach afrykańskich.

Węgiel drzewny jest zarówno dobrodziejstwem, jak i ciężarem dla narodów afrykańskich. Należy przyjrzeć się przede wszystkim szerszemu światowemu wpływowi boomu na węgiel drzewny na środowisko. Wylesianie to ogromny problem z szerokim zakresem powiązanych skutków, które zwiększą zagrożenia związane ze zmianą klimatu. Niestety, regulacje dotyczące przemysłu węglowego w większości krajów afrykańskich są w najlepszym razie nierówne i nie istnieją w większości miejsc. Czy za dekarbonizację zachodniego świata płaci Afryka?

Węgiel drzewny, a zwłaszcza ten stanowiący paliwo do grilla, wymaga skrupulatnej kontroli jakości pod kątem zawartości niedopuszczalnych zanieczyszczeń. Instytut ma wieloletnie doświadczenie w wykonywaniu badań niezbędnych dla określenia jakości i czystości węgla drzewnego.

W tej sprawie zapraszamy do kontaktu z dr inż. Małgorzatą Wojtaszek-Kalaitzidi ? Z-cą Kierownika Laboratorium Technologii Koksowniczych (32 621 62 41; mwojtaszek@itpe.pl).