W 2022 roku wydobycie węgla na świecie osiągnęło his toryczny wynik 8,4 mld ton.
W tym roku to wydobycie może być jeszcze wyższe, w głównej mierze za sprawą zwiększania wydobycia w Chinach oraz Indiach. Międzynarodowa Agencja Energetyczna przewiduje, że popyt na węgiel utrzyma się na wysokim poziomie do 2025 roku.
Przed wybuchem wojny na Ukrainie, popyt na węgiel w krajach Unii Europejskiej z roku na rok był coraz mniejszy. Realizowana od lat unijna polityka dekarbonizacji przełożyła się na s topniowe zmniejszanie wydobycia węgla w polskich kopalniach. Dla przykładu w 2021 roku wydobycie węgla kamiennego wyniosło w kraju 55 mln ton, a w 2022 już tylko 52,8 mln ton. Jednak wybuch wojny i związany z nim kryzys energetyczny pokazały zalety węgla, po który sięgnęło wiele państw w celu zapewnienia sobie stabilnych dostaw energii. Wydawano decyzje o przedłużaniu życia elektrowni węglowych, a także otwierano te wcześniej zamknięte.
Węgiel pozostaje wiodącym surowcem energetycznym przede wszystkim w Azji. Ze względu na jego cenę zwiększa on konkurencyjność tamtejszych gospodarek. Dla Indii węgiel jest zasadniczym paliwem dla zaspokojenia potrzeb energetycznych rozwijającej się dynamicznie gospodarki. Stanowi on źródło dla około 70 proc. indyjskiej produkcji energii. Tylko w grudniu 2022 roku Indie wydobyły 82,87 mln ton węgla. Przewiduje się, że potrzeby energetyczne Indii będą rosły najszybciej na świecie w ciągu następnych dwóch dekad. Liderem w wydobyciu i konsumpcji węgla pozostają Chiny. W 2022 roku wydobycie węgla w Chinach osiągnęło rekordowe 4,5 mld ton. Przy czym prognozuje, że krajowa produkcja węgla w Chinach w 2023 roku może przekroczyć 5 mld ton. Wojna w Ukrainie oraz pandemia koronawirusa spowodowały znaczne utrudnienia w dostępie do surowców energetycznych na rynkach świa towych. Przyczyniło się to do wzrostu wykorzystania dostępnych na miejscu surowców energetycznych. Z tego właśnie powodu, w celu zapewnienia sobie bezpieczeństwa energetycznego, Chiny i Indie intensyfikują eksploatację swoich zasobów węgla.
W Polsce poza węglem kamiennym bardzo is totnym surowcem energetycznym jest węgiel brunatny, który odpowiada za wytwarzanie prawie 30% energii elektrycznej wytwarzanej w dwóch elektrowniach w Turowie i Bełcha towie. Elektrownia w Turowie odpowiada za 8% a w Bełcha towie za 22% mocy zainstalowanej. Koncesja na eksploatację węgla brunatnego w Turowie skończy się w 2044 roku. Wydobycie węgla brunatnego w Bełcha towie mocno się zmniejszy w roku 2030, a w roku 2035 definitywnie się zakończy. Stanowi to poważny problem dla branży elektroenergetycznej, bo o ile węgiel kamienny można sprowadzić z zagranicy to węgiel brunatny musi być używany tam, gdzie jest wydobywany. Jeśli nic się nie zmieni to w niedalekiej przyszłości z systemu wypadnie spora część oparta na węglu brunatnym, którą będzie trzeba zastąpić innym źródłem energii.
W ostatnich latach intensywnie rozwijają się w Polsce OZE w szczególności energetyka wiatrowa i fo towoltaika. Poza szeregiem zalet mają one poważną wadę, energia z nich uzyskana jest niestabilna i zależna od warunków pogodowych. Przy braku (jak na razie) efektywnych sposobów magazynowania tejże energii na skalę przemysłową, w systemie elektroenergetycznym musi być źródło zapewniające jego stabilną pracę. Do wojny w Ukrainie paliwem przejściowym przed zupełnym wycofaniem się z produkcji energii z paliw kopalnych, które pełniłoby rolę stabiliza tora systemu, miał być gaz ziemny. W obecnej sytuacji wysokich cen oraz ryzyku niestabilnych dostaw tego surowca wydaje się, że jak na razie nie ma alternatywy dla węgla jako stabiliza tora systemu elektroenergetycznego.
Świa towe trendy w wydobyciu węgla pokazują, iż pozostanie on ważnym surowcem energetycznym przez najbliższe kilkadziesiąt lat.
Z kolei w UE nie ustaje presja na dekarbonizację, jednak to właśnie węgiel kamienny i brunatny pozostają wciąż tymi surowcami, dzięki którym możemy zapewnić w Polsce stabilne i pewne dostawy energii. Z kolei działania związane z transformacją energetyczną, szczególnie w dobie kryzysu energetycznego, powinny być wprowadzane niezwykle ostrożnie. Działania zbyt gwał towne mogą przynieść negatywne skutki dla rozwoju gospodarczego i bezpieczeństwa energetycznego Polski.
Przygo tował: Tomasz Micorek
Zakład Technologii Koksowniczych
Więcej na:
https://www.wnp.pl/gornictwo/wojna-na-ukrainie-odczarowala-wegiel,680097.html
https://dorzeczy.pl/opinie/396028/chiny-wydobywaja-wegiel-nie-chcemy-byc-jak-europa.html