30 września 2020 roku Komisja Europejska przyjęła komunikat dotyczący nowej europejskiej przestrzeni badawczej na rzecz badań naukowych i innowacji. Nowa europejska przestrzeń badawcza będzie oparta na doskonałości i talentach oraz konkurencyjna i otwarta. Zapewni lepsze warunki prowadzenia działalności naukowo-badawczej i innowacyjnej w Europie, przyspieszy transformację UE w kierunku neutralności klimatycznej i przywództwa cyfrowego, będzie wspierać odbudowę mającą na celu zniwelowanie społecznych i gospodarczych skutków kryzysu wywołanego koronawirusem oraz zwiększy odporność Unii na przyszłe kryzysy.
Europejska Przestrzeń Badawcza powstała w 2000 r. w ramach strategii lizbońskiej mającej na celu ograniczenie fragmentacji systemu badań i innowacji w UE, który w tamtym czasie składał się z zestawienia krajowych systemów badań i innowacji oraz finansowania na poziomie programów UE.
Inicjatywa ma na celu zbudowanie wspólnej przestrzeni naukowej i technologicznej dla Unii Europejskiej. Stworzenie wspólnego rynku badań i innowacji wspierającego swobodny przepływ naukowców, wiedzy i innowacji oraz bardziej konkurencyjnego przemysłu europejskiego. Strategia obejmuje restrukturyzację europejskiego krajobrazu badawczego w kierunku większej współpracy transgranicznej, konkurencji na całym kontynencie, budowanie, koordynację oraz doskonalenie krajowych polityk i systemów badawczych.
W ciągu ostatnich 20 lat europejska przestrzeń badawcza odno towała znaczące osiągnięcia. Obecna sytuacja skłania jednak do zastanowienia się, jak można zwiększyć jej rolę, jak lepiej zdefiniować i realizować jej główne cele, a także jak zwiększyć jej atrakcyjność jako wspólnej przestrzeni dla prowadzenia cennych badań naukowych i tworzenia innowacji. Ponad to Europa s toi obecnie w obliczu poważnych wyzwań społecznych, ekologicznych i gospodarczych, które pogłębia kryzys związany z koronawirusem. Badania naukowe i innowacje mają zatem kluczowe znaczenie dla sprostania tym wyzwaniom, osiągnięcia ożywienia gospodarczego w Europie i przyspieszenia dwojakiej transformacji ? ekologicznej i cyfrowej.
W komunikacie określono cztery cele strategiczne:
- Prioryte towe trak towanie inwestycji i reform w dziedzinie badań naukowych i innowacji na rzecz transformacji ekologicznej i cyfrowej w celu wsparcia ożywienia gospodarczego w Europie oraz zwiększenie konkurencyjności.
- Poprawa dostępu naukowców w całej UE do doskonałego zaplecza i infrastruktury.
- Transfer wyników do gospodarki w celu pobudzenia inwestycji przedsiębiorstw i absorpcji przez rynek wyników badań naukowych, a także wspierania konkurencyjności UE i czołowej roli UE w globalnym o toczeniu technologicznym.
- Zwiększenie mobilności naukowców oraz swobodnego przepływu wiedzy i technologii poprzez ściślejszą współpracę między państwami członkowskimi, tak by wszyscy odnosili korzyści z badań naukowych i ich wyników.
UE będzie działać na rzecz osiągnięcia tych celów strategicznych, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi. Zdefiniowano mapę drogową i określono 14 działań, które są ze sobą powiązane i przyczynią się do urzeczywistnienia europejskiej przestrzeni badawczej.
Na przestrzeni ostatnich lat Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla realizował i realizuje projekty międzynarodowe finansowane z UE w ramach Funduszu Węgla i Stali oraz Horyzontu 2020.
Więcej na ten temat można przeczytać w komunikacie UE.
