Przyjęcie aktualizacji „Programu ochrony powietrza dla województwa śląskiego” przez Sejmik Województwa Śląskiego w listopadzie 2023 roku jest ważnym krokiem w kierunku poprawy jakości powietrza oraz przeciwdziałania zmianom klimatu. Od 1 stycznia 2024 roku program ten jest w pełni obowiązujący.
W ramach działań krótkoterminowych oraz innych środków zaradczych, wprowadzono znaczące zmiany w działaniach kontrolnych. Teraz ilość rutynowych kontroli indywidualnych palenisk znacząco wzrosła, a także wprowadzono obowiązek powtórnej kontroli w ciągu 6 miesięcy od stwierdzenia nieprawidłowości. Ponadto, w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości związanej z podejrzeniem spalania odpadów, konieczne jest pobranie próbki popiołu z paleniska. W ramach kontroli starostwa powiatowe mają teraz nowy obowiązek kontrolowania podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, co wynika z ich kompetencji ustawowych.
Gminy mają obowiązek przygotować wewnętrzną procedurę przeprowadzania kontroli palenisk pod kątem przestrzegania uchwały antysmogowej dla województwa śląskiego i zakazu spalania odpadów. Procedura powinna zostać opracowana zgodnie z wytycznymi przygotowanymi przez Śląski Związek Gmin i Powiatów.
Wszystkie gminy województwa śląskiego powinny umożliwić mieszkańcom zgłaszanie wszelkich przypadków naruszeń dotyczących ochrony powietrza w dogodnej formie (np. osobiste, telefoniczne, mailowe), wymieniając jednocześnie dokładną listę zakazów, sposobów rozpoznania ich naruszania (w celu ograniczenia liczby fałszywych alarmów) oraz minimalny zakres informacji potrzebnych jednostce do podjęcia interwencji.
W mniejszych gminach zaleca się tworzenie straży międzygminnych, co pozwoli na redukcję kosztów i zwiększy transparentność działań poprzez unikanie kontroli osób spokrewnionych i znajomych. W zakresie kontroli zakazu spalania odpadów warto skorzystać z wypracowanych już metod poboru popiołu z paleniska i przeprowadzić jego badania w certyfikowanym laboratorium, takim jak Laboratorium Chemii Analitycznej Instytutu Technologii Paliw i Energii.
Przygotowały: Sandra Gałko, Edyta Misztal
Laboratorium Chemii Analitycznej, ITPE