Tworzywa sztuczne zastąpiły szereg tradycyjnych materiałów konstrukcyjnych i znajdują coraz szersze zas tosowanie w produkcji wielu wyrobów przemysłowych ze względu na bardzo dobre własności użytkowe oraz niski koszt produkcji. W Polsce mają one zas tosowanie przede wszystkim w sek torze opakowań (35% zużycia) oraz w sek torze budowlanym (24% zużycia). Wzrasta zas tosowanie w branży mo toryzacyjnej – obecnie konsumuje ona około 10% produkcji. Powszechnemu s tosowaniu tworzyw sztucznych towarzyszą także zjawiska niekorzystne, do których należy powstawanie dużej ilości odpadów. Gospodarka odpadami z tworzyw sztucznych (OTS), stanowi obecnie jedno z najpoważniejszych wyzwań środowiskowych i gospodarczych, nie tylko w Polsce.
Wg danych Fundacji PlasticsEurope w roku 2018 wytworzono ok. 1,92 mln Mg OTS w Polsce co oznacza wzrost o 12% w s tosunku do roku 2016 (ok. 1,72 mln Mg). W tym czasie udziały poszczególnych kierunków zagospodarowania tych odpadów zmieniły się bardzo nieznacznie.
Niezbędnym elementem w systemie gospodarki odpadami tworzyw sztucznych jest dokładna analiza rynku, która dostarcza wiedzy na temat ilości wytwarzanych oraz przetwarzanych odpadów. Pozwala ona na ocenę potrzeb w zakresie rozwoju i stymulacji określonych sposobów postępowania z odpadami. W Polsce funkcjonują dwa ? nie w pełni porównywalne ? systemy sprawozdawcze dotyczące gospodarowania odpadami. Jeden stworzony przez Ministra Środowiska, drugi s tosowany przez Główny Urząd Statystyczny.
W Instytucie Chemicznej Przeróbki Węgla podję to próbę dokonania analizy rynku odpadów sztucznych w Polsce w roku 2018 w oparciu o własną me todykę oceny. Analizę opar to o następujące dane źródłowe:
- informacje z Urzędów Marszałkowskich dotyczące ilości zebranych selektywnie frakcji polimerowych odpadów komunalnych (20 01 39) oraz selektywnie zebranych odpadów opakowaniowych (15 01 02) na terenie poszczególnych województw.
- dane zawarte w raportach z wykonania Wojewódzkich Planów Gospodarki Odpadami.
Analizie poddano dane dotyczące poszczególnych rodzajów odpadów, w których zaklasyfikowano odpady polimerowe wg obowiązującego katalogu odpadów (Dz. U. 2020, poz. 10). Mieszczą się one w 10-ciu rodzajach odpadów innych niż niebezpieczne, a 1 z nich należy do odpadów niebezpiecznych.
Analiza wykazała nieco większą ilość OTS wytworzonych w porównaniu do danych podawanych przez PlasticsEurope i GUS (na poziomie 2,03 mln Mg). Udziały poszczególnych rodzajów odpadów w łącznym strumieniu OTS wytworzonych przez podmioty gospodarcze i zebranych w wyniku selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w roku 2018 w Polsce przedstawiono na wykresie.
Analiza IChPW wykazała również, że największy udział w procesach przetwarzania OTS miał w roku 2018 proces odzysku R12, który jest procesem przejściowym i przygo towuje do zakończenia przetwarzania odpadów w innych procesach odzysku od R1 do R11. Na tomiast typowym procesom odzysku spełniającym kryteria recyklingu poddano około 30% strumienia przetwarzanych OTS.
Au torzy: R.Wasielewski, K.Wodzisławska
Zakład Ochrony Powietrza
Kontakt: rwasielewski@itpe.pl | kwodzislawska@itpe.pl